Brom (z łac. Bromum) Br
Występuje w domieszkach halitu (Włochy, Francja, Portugalia, w Polsce w
kopalni soli „Wieliczka” oraz w Bochni).
Niemetal, w temperaturze pokojowej jest ciemnobrunatną lotną cieczą,
bardzo aktywny chemicznie. Ma charakterystyczny nieprzyjemny zapach,
rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych. Jako gaz jest toksyczny
i może powodować podrażnienia układu oddechowego. Właściwościami
wykazuje podobieństwo z chlorem, jednakże promień atomowy bromu jest
większy niż promień atomowy chloru.
HBr, NaBr, KBr, CaBr2, HBrO, FeBr3, HBrO3, AgBr
Pierwiastek ten otrzymuje się działając na wodę morską chlorem.
Następuje utlenianie bromków do wolnego bromu. Kolejnym etapem
otrzymywania bromu jest wydmuchanie go przy pomocy strumienia powietrza,
jego pary są pochłaniane przez roztwór węglanu sodu (Na2CO3).
Zakwaszenie powoduje wydzielanie się bromu, oddzielanego za pomocą
destylacji.
Brom, zwłaszcza w postaci bromo-pochodnych związków, jest używany w
chemii organicznej, szczególnie w procesach syntezy organicznej, jest
używany również w elektronice, zwłaszcza w produkcji płytek drukowanych,
jako środek do galwanizacji. Bromowane związki są stosowane w produkcji
ognioodpornych tworzyw sztucznych, które znajdują zastosowanie w
branżach budowlanej, motoryzacyjnej i elektronicznej. Jest używany jako
środek dezynfekcyjny w basenach, spa i jacuzzi, podobnie jak chlor. Brom
ma ponadto zastosowania w chemikaliach rolniczych, środkach
owadobójczych, barwnikach, farmaceutykach, środkach zmniejszających
palność, piance meblowej, benzynie, plastikowych obudowach do
elektroniki i fotografii filmowej.
Liderem produkcji bromu na świecie są Stany Zjednoczone. Innymi
istotnymi producentami tego pierwiastka są: Azerbejdżan, Chiny, Indie,
Izrael oraz Japonia.
Sole bromu hamują wytwarzanie testosteronu, co wpływa na popęd płciowy u
mężczyzn, dawniej preparaty zawierające brom stosowano w wojsku, aby
wyciszyć popęd płciowy. Bromek potasu był pierwszym powszechnie
stosowanym lekiem na padaczkę, miał on właściwości uspokajające i
łagodził drgawki, jednakże ze względu na swoją toksyczność preparat ten
został wycofany. Nazwa brom pochodzi od greckiego słowa „bromos”
oznaczającego smród. Czerwonawo-brązowa ciecz łatwo odparowuje, tworząc
czerwoną parę o silnym zapachu przypominającym chlor. Brom jest
niebezpieczny, w stanie ciekłym działa żrąco na tkankę ludzką, podrażnia
oczy i gardło oraz jest wysoce toksyczny w przypadku wdychania w postaci
pary. Brom uszkadza wiele głównych narządów, w tym wątrobę, nerki, płuca
i żołądek, a w niektórych przypadkach może powodować raka. Brom
wykorzystuje się także do redukcji emisji rtęci nawet o 90 procent z
elektrowni węglowych. Brom dodany do procesu utlenia rtęć, ułatwiając
jej odzyskiwanie za pomocą sprzętu kontrolującego emisję.