Home page English version
Brom
Nazwa
Brom (z łac. Bromum) Br
Minerały
Występuje w domieszkach halitu (Włochy, Francja, Portugalia, w Polsce w kopalni soli „Wieliczka” oraz w Bochni).
Właściwości
Niemetal, w temperaturze pokojowej jest ciemnobrunatną lotną cieczą, bardzo aktywny chemicznie. Ma charakterystyczny nieprzyjemny zapach, rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych. Jako gaz jest toksyczny i może powodować podrażnienia układu oddechowego. Właściwościami wykazuje podobieństwo z chlorem, jednakże promień atomowy bromu jest większy niż promień atomowy chloru.
Najważniejsze związki
HBr, NaBr, KBr, CaBr2, HBrO, FeBr3, HBrO3, AgBr
Otrzymywanie
Pierwiastek ten otrzymuje się działając na wodę morską chlorem. Następuje utlenianie bromków do wolnego bromu. Kolejnym etapem otrzymywania bromu jest wydmuchanie go przy pomocy strumienia powietrza, jego pary są pochłaniane przez roztwór węglanu sodu (Na2CO3). Zakwaszenie powoduje wydzielanie się bromu, oddzielanego za pomocą destylacji.
Zastosowanie
Brom, zwłaszcza w postaci bromo-pochodnych związków, jest używany w chemii organicznej, szczególnie w procesach syntezy organicznej, jest używany również w elektronice, zwłaszcza w produkcji płytek drukowanych, jako środek do galwanizacji. Bromowane związki są stosowane w produkcji ognioodpornych tworzyw sztucznych, które znajdują zastosowanie w branżach budowlanej, motoryzacyjnej i elektronicznej. Jest używany jako środek dezynfekcyjny w basenach, spa i jacuzzi, podobnie jak chlor. Brom ma ponadto zastosowania w chemikaliach rolniczych, środkach owadobójczych, barwnikach, farmaceutykach, środkach zmniejszających palność, piance meblowej, benzynie, plastikowych obudowach do elektroniki i fotografii filmowej.
Producenci
Liderem produkcji bromu na świecie są Stany Zjednoczone. Innymi istotnymi producentami tego pierwiastka są: Azerbejdżan, Chiny, Indie, Izrael oraz Japonia.
Ciekawostki
Sole bromu hamują wytwarzanie testosteronu, co wpływa na popęd płciowy u mężczyzn, dawniej preparaty zawierające brom stosowano w wojsku, aby wyciszyć popęd płciowy. Bromek potasu był pierwszym powszechnie stosowanym lekiem na padaczkę, miał on właściwości uspokajające i łagodził drgawki, jednakże ze względu na swoją toksyczność preparat ten został wycofany. Nazwa brom pochodzi od greckiego słowa „bromos” oznaczającego smród. Czerwonawo-brązowa ciecz łatwo odparowuje, tworząc czerwoną parę o silnym zapachu przypominającym chlor. Brom jest niebezpieczny, w stanie ciekłym działa żrąco na tkankę ludzką, podrażnia oczy i gardło oraz jest wysoce toksyczny w przypadku wdychania w postaci pary. Brom uszkadza wiele głównych narządów, w tym wątrobę, nerki, płuca i żołądek, a w niektórych przypadkach może powodować raka. Brom wykorzystuje się także do redukcji emisji rtęci nawet o 90 procent z elektrowni węglowych. Brom dodany do procesu utlenia rtęć, ułatwiając jej odzyskiwanie za pomocą sprzętu kontrolującego emisję.