Cynober

siarczki

trygonalny

HgS

2 do 2,5 w skali Mohsa

8,1 g/cm3

wyraźna, doskonała

zazwyczaj przyjmuje barwę czerwoną z jej różnymi odmianami, ale bywa też szary, czarny lub brązowy

metaliczny

Cynober jest składnikiem niskotemperaturowych utworów hydrotermalnych; występuje w postaci żył; spotykany jest w gejzerach i gorących źródłach, czasami tworzy się w utworach osadowych; występuje licznie na całej Ziemi, największe jego pokłady znajdują się na terenie Hiszpani, ale znajduje się również w takich krajach jak USA, Chiny, Rosja, Słowenia, Niemcy; w Polsce niewielkie ilości stwierdzono na Dolnym Śląsku: Kletno, okolice Stronia, w Boguszowie, w okolicach Szklarskiej Poręby, w Pieninach i Bieszczadach

Cynober to stosunkowo rzadki minerał z grupy siarczków; tworzy kryształy tabliczkowe, rzadziej słupkowe, niekiedy przyjmuje postać romboedrów; w skupieniach ziarnistych i nalotach, rzadko w postaci grubotabliczkowych kryształów; częste zbliźniaczenia, jego kryształy mają tendencję do występowania na innych minerałach; charakteryzuje się metalicznym połyskiem, wyraźną, doskonałą łupliwością oraz nierównym przełamem; jest wykorzystywany jako główny materiał, z którego pozyskiwana jest rtęć na świecie, służy do produkcji farb, jego czerwone odmiany są cenione przez kolekcjonerów, w niewielkim stopniu wytwarza się z niego biżuterię, wykorzystywany jest również w technice pomiarowej i regulacyjnej

Nazwa cynober pochodzi od perskiego słowa zinijfrach oznaczającego „żywica” lub „smocza krew” i nawiązuje do czerwonej barwy minerału; wydobywany był już w 800 roku p.n.e. i wykorzystywany do barwienia rzeczy na czerwono we Włoszech, Grecji, Hiszpanii, Japonii, Chinach, Turcji i krajach Majów w Ameryce Południowej; od tego minerału pochodzi nazwa cynobru, który jest odmianą koloru czerwonego; sproszkowany cynober był używany jako kosmetyk w wielu częściach świata od tysięcy lat; w końcu odkryto, że cynober jest toksyczny i jego zastosowanie w pigmentach, farbach i kosmetykach zaczęło spadać; w przeszłości był też wykorzystywany do podtruwania ludzi z uwagi na to, że może uwalniać szkodliwą rtęć; jako ruda mineralna rtęci, jest materiałem niebezpiecznym; należy go traktować jako substancję toksyczną; należy go przechowywać z etykietą ostrzegającą nieświadome osoby, które mogą natknąć się na niego w szafce na próbki, gablocie lub w miejscu przechowywania