Home page English version
Fluor
Nazwa
Fluor (z łac. Fluorum) F
Minerały
Fluoryt (występowanie: Wielka Brytania, Kanada, Szwajcaria, w Polsce jest spotykany w okolicach Kletna), apatyt (Szwajcaria, Meksyk, Sri Lanka, Boliwia, w Polsce okolice Bielska-Białej), topaz (Ural, Nigeria, Brazylia, w Polsce w Karkonoszach), kriolit (Grenlandia, Rosja, Nigeria).
Właściwości
Żółtozielony trujący gaz, o ostrym zapachu drażniącym drogi oddechowe. Jest najbardziej elektroujemnym i najbardziej aktywnym pierwiastkiem w układzie okresowym, reaguje bardzo gwałtownie z wodorem. Ze względu na to, że w temperaturze pokojowej jest gazem słabo przewodzi ciepło, może brać udział w wiązaniu wodorowym. Jest mikroelementem w organizmie człowieka (jego zawartość w suchej masie ciała jest mniejsza niż 0,01%). Fluor jest trudny do przechowywania, ponieważ jest tak reaktywny. Na przykład kwas fluorowodorowy (HF) jest tak żrący, że rozpuszcza szkło. Mimo to HF jest bezpieczniejszy i łatwiejszy w transporcie i obsłudze niż czysty fluor. Fluorowodór jest uważany za słaby kwas w niskich stężeniach, ale w wysokich stężeniach działa jak mocny kwas.
Najważniejsze związki
HF, NaF, KF,OF2, CaF2, SiF4, BrF3
Otrzymywanie
Głównym sposobem otrzymywania fluoru jest elektroliza fluorku potasu w ciekłym fluorowodorze. Przez bardzo dużą aktywność chemiczną fluoru liczba materiałów, z których można wykonać aparaturę do przeprowadzenia tej reakcji jest niewielka. Anodę wykonuję się z węgla, a katodę ze stali, jako izolację elektryczną stosuje się teflon. Aparatura w przypadku tej reakcji jest tak skonstruowana, aby nie nastąpiło połączenie się wydzielonego na katodzie fluoru z wydzielonym na anodzie wodorem, gdyż jest to połączenie silnie wybuchowe.
Zastosowanie
Fluor jest powszechnie stosowany w pastach do zębów oraz płynach do płukania ust, a także w procesie fluoryzacji w celu profilaktyki i ochrony przed próchnicą zębów. Jest również składnikiem wielu leków, zwłaszcza tych stosowanych w psychiatrii. Fluor jest używany w produkcji szkła i szkła ołowiowego. Fluorowco- plastiki są stosowane do impregnacji tkanin, co sprawia, że stają się one odporniejsze na plamy.
Producenci
Największym producentem fluoru na świecie jest Kanada. Innymi ważnymi producentami tego pierwiastka są: Meksyk, Mongolia, Wietnam, Republika Południowej Afryki (RPA), Hiszpania.
Ciekawostki
Fluor można znaleźć w wielu produktach spożywczych, w tym również w wodzie pitnej. Większość gmin w Stanach Zjednoczonych dodaje fluor do wodociągów lokalnych, starając się pomóc ludziom w zdrowiu jamy ustnej. Aktualne zalecenia dotyczące stężenia fluoru w wodzie wynoszą zaledwie 0,7 części fluoru na milion części wody! Jednak nawet przy tak niskim stężeniu fluor jest pomocny we wzmacnianiu szkliwa. Fluor jest najbardziej reaktywnym pierwiastkiem w układzie okresowym, reaguje praktycznie z każdym pierwiastkiem. George'owi Gore'owi udało się wyizolować fluor w procesie elektrolitycznym w 1869 roku, ale eksperyment zakończył się katastrofą, gdy fluor zareagował wybuchowo z gazowym wodorem. Henri Moisson otrzymał w 1906 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za wyizolowanie fluoru w 1886 r. Do otrzymania tego pierwiastka zastosował również elektrolizę, ale oddzielał gazowy fluor od gazowego wodoru. Fluor jest jednym z niewielu pierwiastków, które mogą atakować diamenty.