Fluor (z łac. Fluorum) F
Fluoryt (występowanie: Wielka Brytania, Kanada, Szwajcaria, w Polsce
jest spotykany w okolicach Kletna), apatyt (Szwajcaria, Meksyk, Sri
Lanka, Boliwia, w Polsce okolice Bielska-Białej), topaz (Ural, Nigeria,
Brazylia, w Polsce w Karkonoszach), kriolit (Grenlandia, Rosja,
Nigeria).
Żółtozielony trujący gaz, o ostrym zapachu drażniącym drogi oddechowe.
Jest najbardziej elektroujemnym i najbardziej aktywnym pierwiastkiem w
układzie okresowym, reaguje bardzo gwałtownie z wodorem. Ze względu na
to, że w temperaturze pokojowej jest gazem słabo przewodzi ciepło, może
brać udział w wiązaniu wodorowym. Jest mikroelementem w organizmie
człowieka (jego zawartość w suchej masie ciała jest mniejsza niż 0,01%).
Fluor jest trudny do przechowywania, ponieważ jest tak reaktywny. Na
przykład kwas fluorowodorowy (HF) jest tak żrący, że rozpuszcza szkło.
Mimo to HF jest bezpieczniejszy i łatwiejszy w transporcie i obsłudze
niż czysty fluor. Fluorowodór jest uważany za słaby kwas w niskich
stężeniach, ale w wysokich stężeniach działa jak mocny kwas.
HF, NaF, KF,OF2, CaF2, SiF4, BrF3
Głównym sposobem otrzymywania fluoru jest elektroliza fluorku potasu w
ciekłym fluorowodorze. Przez bardzo dużą aktywność chemiczną fluoru
liczba materiałów, z których można wykonać aparaturę do przeprowadzenia
tej reakcji jest niewielka. Anodę wykonuję się z węgla, a katodę ze
stali, jako izolację elektryczną stosuje się teflon. Aparatura w
przypadku tej reakcji jest tak skonstruowana, aby nie nastąpiło
połączenie się wydzielonego na katodzie fluoru z wydzielonym na anodzie
wodorem, gdyż jest to połączenie silnie wybuchowe.
Fluor jest powszechnie stosowany w pastach do zębów oraz płynach do
płukania ust, a także w procesie fluoryzacji w celu profilaktyki i
ochrony przed próchnicą zębów. Jest również składnikiem wielu leków,
zwłaszcza tych stosowanych w psychiatrii. Fluor jest używany w produkcji
szkła i szkła ołowiowego. Fluorowco- plastiki są stosowane do
impregnacji tkanin, co sprawia, że stają się one odporniejsze na plamy.
Największym producentem fluoru na świecie jest Kanada. Innymi ważnymi
producentami tego pierwiastka są: Meksyk, Mongolia, Wietnam, Republika
Południowej Afryki (RPA), Hiszpania.
Fluor można znaleźć w wielu produktach spożywczych, w tym również w
wodzie pitnej. Większość gmin w Stanach Zjednoczonych dodaje fluor do
wodociągów lokalnych, starając się pomóc ludziom w zdrowiu jamy ustnej.
Aktualne zalecenia dotyczące stężenia fluoru w wodzie wynoszą zaledwie
0,7 części fluoru na milion części wody! Jednak nawet przy tak niskim
stężeniu fluor jest pomocny we wzmacnianiu szkliwa. Fluor jest
najbardziej reaktywnym pierwiastkiem w układzie okresowym, reaguje
praktycznie z każdym pierwiastkiem. George'owi Gore'owi udało się
wyizolować fluor w procesie elektrolitycznym w 1869 roku, ale
eksperyment zakończył się katastrofą, gdy fluor zareagował wybuchowo z
gazowym wodorem. Henri Moisson otrzymał w 1906 r. Nagrodę Nobla w
dziedzinie chemii za wyizolowanie fluoru w 1886 r. Do otrzymania tego
pierwiastka zastosował również elektrolizę, ale oddzielał gazowy fluor
od gazowego wodoru. Fluor jest jednym z niewielu pierwiastków, które
mogą atakować diamenty.