Hel (z łac. Helium) He

Jako niereaktywny gaz szlachetny nie występuje bezpośrednio w minerałach, ale występuje w minerałach uranu i toru jako produkt rozpadu radioaktywnego. Cząstki alfa (jądra helu) wychwytują elektrony, gdy zostają zatrzymane przez otaczającą skałę, tworząc hel.

Bezbarwny, bezwonny, niepalny, jest on gazem szlachetnym co oznacza, że jest bierny chemicznie w warunkach normalnych. Hel pozostaje w stanie gazowym nawet przy bardzo niskich temperaturach i ciśnieniach, co sprawia, że jest jedynym gazem, który nie krzepnie, ani nie tworzy ciekłej formy. Występuje w bardzo małych ilościach w powietrzu.

Nie są znane żadne związki zawierające hel, chociaż podejmuje się próby produkcji difluorku helu (HeF2).

Hel można otrzymać np. poprzez destylacje frakcjonowaną ciekłego powietrza, proces ten opiera się na różnicach temperatur wrzenia poszczególnych składników powietrza. Powietrze schładza się do momentu skroplenia się każdego składnika gazu, który spada na dno naczynia zbiorczego. Otrzymany gaz dodatkowo się oczyszcza z pozostałości innych gazów.

Hel jest stosowany w przemyśle gazów do wypełniania balonów, które są wykorzystywane na przykład jako elementy dekoracyjne. W medycynie ciekły hel jest czasem używany do chłodzenia w trakcie zabiegów chirurgicznych. Pierwiastek ten jest również wykorzystywany jako gaz osłonowy w spawalnictwie oraz jako paliwo w rakietach i balonach stratosferycznych.

Największym producentem helu na świecie są Stany Zjednoczone. Innymi producentami są Algieria, Australia, Kanada i Chiny.

Hel ma bardzo niską gęstość, co sprawia, że jest lżejszy od powietrza, dlatego balony z helem unoszą się, ponieważ hel zastępuje cięższe powietrze. Hel, którego nazwa pochodzi od greckiego słowa oznaczającego „Słońce”, tak naprawdę został odkryty w Słońcu, zanim odkryto go na Ziemi. Hel jest jedynym pierwiastkiem, którego nie można zamrozić i zestalić w bardzo niskich temperaturach.