Piryt

siarczki

regularny

FeS2

6 do 6,5 w skali Mohsa

5 do 5,2 g/cm3

niewyraźna

żółta z różnymi odmianami tego koloru spowodowanymi domieszkami

metaliczny

Występuje obficie w skałach magmowych metamorficznych, osadowych i bardzo wielu innych, lecz już w o wiele mniejszym stopniu; tworzy kryształy w kształcie sześcianów, ośmiościanów, dwunastościanów pięciokątnych, a także igiełkowe; tworzy także skupienia nerkowate, kuliste, promieniste, dyskoidalne (tak zwane słońca pirytowe lub dolary pirytowe); można znaleźć go na całym świecie, szczególnie znane są następujące kraje wydobycia: RPA, Hiszpania, Włochy, Grecja, Meksyk, USA; w Polsce natomiast występuje w Turowie czy w Rudkach koło Kielc

Piryt występuje tylko w jednym ubarwieniu żółto-złotawym; tworzy kryształy w kształcie sześcianów, ośmiościanów, dwunastościanów pięciokątnych, a także igiełkowe; charakteryzuje się metalicznym połyskiem, muszlowym lub gruzłowatym przełamem oraz złą łupliwością; jest wykorzystywany w produkcji proszków do polerowania, jest szeroko wykorzystywany w jubilerstwie jako podobna i tańsza alternatywa złota; czasami również jest źródłem złota i miedzi, ponieważ są to jego częste domieszki; wykonuje się z niego czerwone farby mineralne

Nazwa tego minerału pochodzi od greckiego pyr co oznacza „ogień” oraz pyrites oznaczające „iskrzący”, gdyż minerał iskrzy się pod wpływem uderzeń krzemienia lub twardego metalu; w przeszłości próbowano użyć go jako potencjalne źródło żelaza lecz przez obecność siarki zaniechano te próby; inną nazwą tego minerału jest „iskrzyk”; piryt był nawet wykorzystywany do produkcji broni palnej; przez swoją barwę zyskał też nazwę „złoto głupców”, ponieważ często występuje ze złotem i ciężko je odróżnić; rola pirytu w rozpalaniu ognia jest cechą wszystkich starożytnych cywilizacji, doprowadziło to do rozwoju nowoczesnego przemysłu chemicznego, farmakologicznego i zbrojeniowego, w którym piryt nadal odgrywa istotną rolę; nawet dzisiaj piryt jest używany do produkcji kwasu siarkowego; produkcja leków na bazie pirytu, takich jak ałun, szła równolegle z rozwojem przemysłu chemicznego i można wykazać, że była początkiem przemysłowej produkcji leków; ponad 90 procent pirytu na Ziemi powstaje w wyniku procesów mikrobiologicznych; w roku 300 n.e. w chińskich prowincjach Shanxi, Hebei, Henan, Hunan i Syczuan zaczęto produkować siarkę z pirytu, siarka medyczna musiała być produkowana z pirytu w przypadku braku złóż siarki naturalnej; siarkę stosowano głównie w kremach, aby złagodzić takie schorzenia, jak świerzb, grzybica, łuszczyca, egzema i trądzik