Spinel

tlenki

regularny

MgAl2O4

8 w skali Mohsa

3,58 do 4,06 g/cm3

niewyraźna

czerwona, niebieska, zielona, ciemnobrązowa, czarna

szklisty

Spinel i jego odmiany występują w utworach strefy kontaktowo-metasomatycznej w zmienionych dolomitach i wapieniach posiadających tlenki magnezu; powstają w wysokich temperaturach; często występuje w towarzystwie takich minerałów jak dolomit, magnetyt, korund i cyrkon; spotykane są w wielu miejscach na świecie, takich jak Tajlandia, Kambodża, USA, Madagaskar, Kanada, Włochy; w Polsce jest to rzadko spotykany minerał, mogą występować małe kryształy głównie w piaskach złotonośnych okolic Złotoryi czy w aluwiach Izery w Karkonoszach

Spinel jest jednym z minerałów należących do grupy tlenków i jest zaliczany do minerałów szlachetnych; tworzy niewielkich rozmiarów kryształy o pokroju ośmiościanu, nierzadko o zaokrąglonych krawędziach; spotyka się często bliźniaki, także skupienia ziarniste; kryształy głównie wrosłe; charakteryzuje się szklistym połyskiem, niewyraźną łupliwością oraz muszlowym przełamem; naturalnie występuje jako czerwone kryształy, lecz może występować w innych barwach (co powodują domieszki, takie jak żelazo lub cynk); jest szeroko wykorzystywany w jubilerstwie oraz do produkcji ceramiki wysoce odpornej na ogień

Nazwa tego minerału pochodzi od łacińskiego słowa spine, które oznacza „strzała” ponieważ minerał ten często znajdywany jest z bardzo ostrymi krawędziami; spinel uznano za minerał dopiero około 150 lat temu, ponieważ wcześniej myślano, że jest to rubin, który często razem z nim występuje; w roku 2019 w kopalni granodiorytu "Łażany II" koło Strzegomia w obrębie wkładki marmurów stwierdzono obecność spinelu właściwego; odkrycie to jest wyjątkowe z dwóch powodów: po raz pierwszy udokumentowano spinel właściwy w masywie Strzegom-Sobótka oraz po raz pierwszy w Polsce opisano ten minerał w skale macierzystej; jednym z najsłynniejszych spineli na świecie jest Rubin Czarnego Księcia, 170-karatowy klejnot zdobiący koronę cesarską Wielkiej Brytanii; jest to największy nieoszlifowany spinel na świecie, który niegdyś zdobił hełm króla Henryka V podczas bitwy; Timur Ruby, który również jest częścią brytyjskich klejnotów koronnych, to w rzeczywistości 361-karatowy polerowany czerwony spinel; spinel można spotkać na kilku kontynentach, od Brazylii w Ameryce Południowej, Kenii w Afryce, a zwłaszcza w południowej części Azji, rozciągającej się od Afganistanu po Wietnam; występuje powszechnie w pokładach żwiru na Sri Lance, Tanzanii i Madagaskarze oraz w złożach marmuru w Wietnamie